نوروزعلی بسطامی در کتاب «فردوس‌التواریخ» صحن نو را اینگونه توصیف می‌کند: «صحن جدید... اولاً باغی بود و قدری از مزارات و خانات و دکاکین در آن واقع بود» باغی که در قسمت پایین پای حضرت قرار داشت و آنقدر اقبالش بلند بود که در زمان فتحلیشاه قاجار به صحن و سرای علی ابن موسی الرضا (ع) پیوست و در کنار صحنه کهنه، شد صحن نو. صحن نویی که هرچند از عمر بسیاری ندارد  اما قسمتی از حافظه تاریخی ما شده است و با ایوان طلایش که سعی شده در ساخت شبیه ایوان طلا صحن عتیق باشد، حالا در گوشه‌ای دل زائران حضرت جا دارد و به جز ایوان طلای نادری یک ایوان معروف دیگر در قسمت شرقی دارد که به باب السلام معروف است.

همانطور که گفته شد صحن آزادی، در سمت شرقی روضه منوره قرار گرفته است و به این بخش از قدیم پایین پای حضرت می‌گفتند. آمده است که بسیاری از علما و دوستداران امام رضا (ع) به همین خاطر به رسم ادب برای زیارت از ایوان شرقی صحن نو وارد حرم می‌شده‌اند و این ادب کم کم رسم شده و نام این ایوان شرقی را باب اسلام معروف کرده است. «باب السلام» در وسط ضلع شرقی، به قرینه ایوان طلا قرار دارد. ایوان شرقی با دو گذرگاه در دو طرف آن، یکی از راه‌های اصلی ورود به صحن است. ازاره ایوان از سنگ مرغوب خلج پوشیده شده و دیوار ایوان از بالای ازاره تا زیر سقف مقرنس، با کاشی تزیین شده است. سقف مقرنس آن نیز به صورت نقاشی و رنگ‌آمیزی کاشی‌نما است که با خطوط و نقوش الوان تزیین شده است. در داخل ایوان حدیثی از امام کاظم (علیه السلام) به نقل از تهذیب شیخ طوسی، در باب فضیلت زیارت مرقد منور حضرت امام رضا (علیه السلام)، به خط محمد حسین شهید مشهدی و تاریخ ۱۲۷۱ هـ. ق مکتوب است. اطراف سر در داخل ایوان، سوره‌های «نصر و قدر» کتابت شده‌اند. در آخر کتیبه هم نام استاد محمد کاشی‌پز و خطاط آن، محمد حسین شهید مشهدی نوشته شده است. سردر و نمای بیرونی ایوان، در خارج از صحن نیز دارای تزیینات و کتیبه‌هایی است. از بالای ازاره تا زیر سقف مقرنس، با کاشی‌های بسیار ممتاز آراسته شده و سقف آن به صورت نقاشی و رنگ‌آمیزی کاشی‌نما است. علاوه بر این، تعداد ۲۲ اسم از اسماءالله زینت بخش مقرنس ایوان است. در کتیبه بالای در ورودی صحن چنین آمده است: «بسمه تعالی در هنگامه رهایی ملت مسلمان ایران از قید بندگی به رهبری قاطع امام خمینی، این صحن مطهر به صحن آزادی نامگذاری شد. ۲۷ جمادی الثانی ۱۳۹۹ هـ. ق» گفتنی است پس از انقلاب اسلامی، ایوان‌ها و سردرهای بزرگ صحن آزادی مرمت شده است.
 در وقت زیارت اگر می‌خواهید این تزیینات را ببینید کافی است پس از ورود به صحن و سلام دادن به آقا چند قدم به عقب برگردید و دوباره بیرون در بایستید و سرتان را بالا برده تا بتوانید کاشی‌های الوان و نقاشی‌هایی که مربوط به دوره قاجار هستند را بالای سردر ایوان تماشا کنید. هر چند این نقاشی‌ها چشم نواز هستند اما آنچه در این ایوان مشهورتر است، مقرنس‌کاری‌های داخل سقف ایوان است. این تزیینات در ایوان روبه روی ایوان طلا و همچنین در داخل ایوان طلا نیز به کار رفته است. هرچند که در ایوان طلا مقرنس ها با کاشی تزیین نشده و پوشش زرین دارند.